Het kantoor van de toekomst onder de loep

De uitdagingen van het klimaat vereisen actie. De bouw van kantoren – en het werk dat erin gebeurt – moet anders. Een circulaire aanpak zou een flinke stap vooruit betekenen.

Momenteel is de bouwsector een van de grootste consumenten van energie en ruwe materialen. In de Europese Unie is die naar schatting goed voor 40 procent van de CO2-uitstoot en bijna een derde van het afval. Aan het einde van hun levenscyclus wordt slechts 40 procent van het bouwafval gerecycleerd en opnieuw gebruikt. Vaak als minderwaardige materiaal, bijvoorbeeld voor wegen.

In het licht van de uitdagingen van het klimaat moet het anders. Een shift naar een circulaire aanpak zou een gigantische vooruitgang betekenen. In de bouwsector uit die zich onder meer in het upcyclen van materialen, een herziening van de leveringsketen en een holistische samenwerking tussen investeerders, architecten en bouwondernemingen.

Productiviteitsverhoging

Ook binnen kantoorgebouwen is er ruimte voor verbetering. Het kantoorleven zal er na COVID-19 grondig anders uitzien. Het gaat dan over flexibiliteit, de verhouding tussen traditionele werkposten en ruimte om samen te werken, nieuwe economische zakenmodellen, energie-efficiëntie en meubilair.

Trouwens: de voordelen beperken zich niet enkel tot het milieuaspect. Volgens onderzoek zijn milieuvriendelijke materialen goed voor het welzijn en kunnen ze de productiviteit tot tien procent verhogen. Is een circulaire aanpak binnen de werkomgeving nu nog iets nieuws, dan is die binnen tien jaar volledig ingeburgerd.

In dit webinar van redactiebureau Palindroom laten acht specialisten, waaronder Anne Lenaerts van Nnof, hun licht schijnen op het kantoor van de toekomst.

In dit rondetafelgesprek laten specialisten, waaronder Anne Lenaerts van Nnof, hun licht schijnen op de circulaire bouw in Wallonië en Brussel.

Wat ijsland ons kan leren over werk

In een grootschalig experiment gingen 2500 IJslanders minder uren werken. Dat leidde tot meer welzijn en een kleinere ecologische impact.

Tussen 2015 en 2019 werkte ruim een procent van de actieve bevolking 36 in plaats van 40 uur. Met de test wilde de Association for Sustainability and Democracy de impact meten van kortere werkuren op het welzijn en de productiviteit van werknemers. In juni geraakten de resultaten bekend in een rapport.

De proefpersonen hadden minder stress en kampten niet zo vaak met burn-outs.
En dat zonder dat hun productiviteit eronder leed. Fijn neveneffect: doordat de IJslanders minder pendelden en spaarzamer energie verbruikten, verkleinde hun ecologische voetafdruk. “Een overweldigend succes”, aldus de onderzoekers.

Telewerk : het nieuwe normaal bij KMO’S

Ook nu telewerken niet langer verplicht is, houden de meeste Belgische kmo’s eraan vast. Een hybride vorm kan de norm worden.

Luidens een enquête van SD Worx laten vier op vijf kmo’s hun werknemers minstens deels van thuis werken. Slechts acht procent van de bedrijfsleiders staat geen telewerk toe. Daaruit concludeert SD Worx dat een hybride vorm – deels thuis, deels op kantoor – niet snel zal verdwijnen.

“Die cijfers bevestigen dat er geen universele aanpak bestaat”, verduidelijkt Tulay Kasap van SD Worx. “Ondernemingen vinden een evenwicht tussen kantoor- en thuiswerk.” Vlaamse en Brusselse kmo’s geloven meer in de merites van telewerk als troef om talentvol personeel aan boord te houden. Waalse werkgevers zijn er minder van overtuigd.

Laptops recycleren voor het klimaat

Met het Circular and Fair ICT-Pact engageert België zich voor duurzamere en ethischer geproduceerde smartphones en laptops. De sector is verantwoordelijk voor heel wat uitstoot.

Nederland nam het initiatief voor het Circular and Fair ICT-Pact (CFIT). Naast Duitsland, Noorwegen, het VK, Oostenrijk en Zwitserland ondertekende ook België de samenwerking. Doel: smartphones en laptops meer circulair, duurzamer en ethischer maken. Want technologie mag dan onmisbaar zijn in onze samenleving, de productie ervan is niet zonder gevolgen. De sector is verantwoordelijk voor twee procent van de totale uitstoot, een aandeel dat nog stijgt.

“De impact op het klimaat, de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen en het milieu is reëel”, kadert Zakia Khattabi, de minister van Klimaat (Ecolo) die het verdrag namens België van een kribbel voorzag. “Bovendien is de sector afhankelijk van schaarse en niet-hernieuwbare hulpbronnen, wat soms leidt tot schendingen van mensen- en arbeidsrechten.” Door gezamenlijk de marktvraag naar circulaire laptops en smartphones aan te zwengelen, hopen de ondertekenaars dat de producten die bezorgdheden aanpakken.

Tweede, derde en vierde leven

Ook Hilde Crevits, Vlaams minister van Economie en Innovatie, roept op tot meer recyclage. “Vermijd pc-afval”, adviseerde ze bij een bezoek aan CTG, een bedrijf dat jaarlijks 180.000 afgeschreven computers een nieuw leven schenkt. Crevits wil dat particulieren en ondernemingen bij de aankoop van laptops en smartphones al nadenken over het tweede, derde en vierde leven ervan. “Vlaanderen is voortrekker van recyclage van andere materialen. Dat willen we ook voor technologische toestellen worden.”

Brussels rioolwater is goud waard

Wetenschappers ontdekten goud en andere edelmetalen in Brussels rioolwater. Ze onderzoeken nu hoe ze die op grote schaal kunnen winnen.

Het project Sublimus van VUB en ULB, dat slib van waterzuiveringsstations scant op kostbare materialen, loopt al sinds maart 2019. “We stellen vast dat edele metalen als goud, platina, koper en nikkel achterblijven in het water”, zegt ULB-onderzoeker Gilles Bruylants. Die kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn van minieme schilfertjes die bij het douchen van een trouwring komen. Of van kledij.

De onderzoekers bekijken hoe ze die materialen op grote schaal kunnen recupereren. Winning met magnetische nanodeeltjes is een optie. Op termijn hopen ze jaarlijks tien kilo goud en een kilo platina uit riolen te vissen.

Leer uit de ervaring van anderen

Na de coronapandemie overweegt u misschien uw kantoren anders in te richten of zelfs te verhuizen. U kunt daarbij leren uit de ervaring van anderen.

Transmoove helpt bedrijven en organisaties al 45 jaar met hun verhuis, maar ook met hun herstellingen, opslag en inventarisbeheer van kantoormeubelen. De focus ligt daarbij volop op duurzaamheid.

Om geïnteresseerde ondernemers en organisatieverantwoordelijken daarbij te inspireren, post Transmoove de komende maanden, geregeld op LinkedIn en Facebook getuigenissen, foto’s en video’s. Volg ons dus zeker op social media.

Transmoove staat ook klaar om u verder te helpen met de ontwikkeling en uitwerking van uw ideeën. Bel of mail ons gerust.

Aan de keukentafel, kloppen we meer uren

Thuis werken we langer én productiever. Toch willen we opnieuw minstens halftijds naar kantoor. Temeer omdat de werkdruk thuis hoger ligt.

HR-dienstverlener Acerta en jobwebsite StepStone polsten 3000 Belgische thuiswerkers naar hun ervaringen tijdens de coronacrisis. De helft van de ondervraagden zegt thuis meer uren te werken dan vroeger op kantoor. Eenzelfde percentage meent ook productiever te zijn. 32 procent is even productief. Slechts zeven procent werkt minder.

Toch wil 47 procent weer halftijds naar kantoor. Misschien omdat een groot deel – 64 procent van de ondervraagden – een hogere werkdruk ervaart tijdens het telewerken. Psychologische steun, wandelingen met collega’s en digitale koffiepauzes kunnen het welzijn van werknemers opkrikken.

Afgedankt, maar toch razend hip

Een tweedehandsfiets? Zo’n rammelend kreng waarmee zelfs de bomma niet buitenkomt? Nee! De fietsen van Erts Cycles zijn duurzaam én hip.

Bij De Kringwinkel komen maandelijks honderden oude fietsen binnen. Helaas zijn die niet allen even geschikt voor een tweede leven. Soms zijn de juiste onderdelen niet meer te koop of zijn de fietsen niet meer in hun geheel te repareren. Enter Erts Cycles.

Twee jonge Antwerpenaren nemen de bruikbare frames onder handen. Ze zandstralen hen, geven hen een nieuwe lik verf en sleutelen eraan totdat ze passen op moderne onderdelen. Het resultaat is hip en minimalistisch. Door het frame te recycleren, verkleint de ecologische voetafdruk van de fiets met 25 procent. Vandaar Erts Cycles, uit respect voor de grondstof.

Elektrisch rijden maakt EU minder afhankelijk

Als we binnenkort massaal elektrisch rijden, schiet de vraag naar lithium, kobalt en nikkel de hoogte in. Verruilen we zo onze olieverslaving niet in voor eentje voor metalen uit verre landen?

Nee, besluit een studie van de Europese Federatie voor Transport en Milieu (T&E). Integendeel: volgens hun berekeningen gebruiken elektrische auto’s net véél minder ruwe materialen. “Er is geen vergelijking mogelijk”, stelt Lucien Mathieu van T&E. Een auto met een verbrandingsmotor verbruikt tijdens zijn leven zo’n 17.000 liter aardolie. “Een stapel olievaten van 25 verdiepingen hoog”, aldus Mathieu. De batterij van een elektrische wagen vergt daarentegen slechts 30 kilo aan niet te recupereren metalen, “de grootte van een voetbal.”

Het leeuwendeel van het metaal van afgeschreven autobatterijen kan namelijk hergebruikt worden. Een Europees wetsvoorstel wil nog sterkere recyclagedoelen in steen beitelen. Volgens E&T kunnen Europese producenten tegen 2035 al een aanzienlijk deel van de benodigde metalen uit recyclage halen. En dankzij de verbeterde technologie is de verwachting bovendien dat er binnen tien jaar een pak minder metalen nodig zullen zijn voor een batterij.

Zelfvoorzienend

E&T maakt zich sterk dat Europa gemakkelijk kan voldoen aan de stijgende vraag naar elektrische wagens. Dat alles maakt dat een keuze voor elektrische rijden – sowieso al beter voor klimaat – Europa ook minder afhankelijk maakt van import. “Dankzij de verhoogde efficiënte van batterijen en meer inzet op recyclage zal de EU net meer zelfvoorzienend worden”, aldus Mathieu. “Terwijl de Europese autovloot nu bijna volledig afhangt van invoer van ruwe olie.”

Circulair? Het is de ondernemers menens

Als het van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) afhangt, neemt ons land tegen 2030 het voortouw wat betreft circulaire economie.
De werkgeversorganisatie steekt de ambities niet onder stoelen of banken. “Circulariteit is de sleutel voor een veerkrachtige en welvarende economie”, stelt gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans in Trends. Het VBO lanceerde daarom een visienota met vijf aspiraties.

Tegen 2030 moet België de beschikbaarheid van materialen maximaliseren.

Ons land moet ook koploper worden in circulair ontwerp en productie, circulairegebruiksmodellen, het hoogwaardig terugwinnen van materialen en het gebruik van enablers voor de circulaire economie. “We willen ook Europees de circulaire kar trekken”, zegt Timmermans.